Tafeltje dekje glutenvrij

Als de diagnose net gesteld is, weet je niet altijd waar je moet beginnen. Waar zitten allemaal gluten in, waar moet ik rekening mee houden en wat moet ik veranderen in mijn keuken/huis. Met een foldertje van de arts en wat informatie van internet kun je beginnen maar steeds weer komen er vragen in je op. Hoe kan ik dit vervangen, mag ik dit wel of niet, hoe kan ik buiten de deur eten, enzovoorts. Vooral in het begin is glutenvrij leven erg lastig. Na een aantal weken weet je beter wat je wel en niet mag en waar je de spullen kunt kopen. Een bijkomend voordeel is dat je, als het goed is, je beter gaat voelen. Je darm gaat langzaam herstellen, in het begin kan dit met ups en downs gaan. Bij kinderen herstelt hun darm sneller dan bij volwassenen, een volwassenen darm kan wel een jaar nodig hebben om te herstellen terwijl bij de meeste kinderen de darm na een aantal maanden volledig hersteld is.

Een glutenvrij dieet is moeilijk

Ondanks dat je beter je draai gaat vinden in je nieuwe glutenvrije leven, kan het nog steeds erg lastig zijn. Vrienden en familie zijn er nog niet aan gewend en vergeten jouw dieet erg makkelijk. Sommige vrienden en familie zullen er ook nooit moeite voor doen, dat is helaas iets waar je mee zult moeten leven. Ook een dagje of avondje uit kunnen lastig zijn, je weet niet precies waar je gaat komen en of er glutenvrij eten is. Als je wel weet waar je heen gaat is het handig om te bellen naar het restaurant om te informeren naar glutenvrij. De meeste restaurants die glutenvrij serveren zeggen er vaak wel bij dat ze nooit voor honderd procent kunnen garanderen dat het glutenvrij is, er kunnen altijd sporen inzitten. Per restaurant is het erg verschillend hoe ze ermee omgaan. Bij het ene restaurant weten alle serveersters ervan, bij de andere weet alleen de kok hoe het werkt. Ook de keuzemogelijkheden kunnen erg verschillend zijn.

In (sport)kantines of andere kleinere eetgelegenheden is meestal weinig kennis over allergieën, aan jou de keus of je het risico neemt om hier te eten of dat je altijd je veilige eigen eten meeneemt. Tips voor glutenvrij leven zijn: probeer naar iedereen zo open mogelijk te zijn over je allergie en zorg dat je altijd iets (kleins) bij je hebt als je wat langer weg gaat, je weet nooit wat je ergens kunt kopen.

Glutenvrije producten

Op steeds meer plaatsen kun je glutenvrije producten kopen. In natuur- en reformwinkels kun je bijna altijd wel terecht, ook in steeds meer (grote) supermarkten komen glutenvrije dieetschappen. Andere bedrijven passen zich ook aan de steeds bekender wordende allergie aan. McDonald’s gaat dit najaar als test een glutenvrij broodje verkopen, bij de Hema kun je glutenvrij gebak halen en ook glutenvrij ontbijten. Het gebak is wel bij alle bakkerijvestigingen (op bestelling) verkrijgbaar, het ontbijt is wellicht niet in alle Hema restauranten verkrijgbaar. De Jumbo had laatst zelfs een reclame voor glutenvrije pasta op televisie. Ook bij Xenos en Action zijn regelmatig glutenvrije producten te koop, zoals maïswraps bij de Xenos en Action verkocht nasi- en bamikruiden. Albert Heijn heeft op alle huismerk producten allergie informatie toegevoegd door middel van tekentjes. Staat het tarweteken onder de ingrediëntenlijst, dan is het glutenvrij. Aldi en Lidl verkopen sinds kort glutenvrije pasta. Zo wordt het steeds makkelijker om glutenvrij boodschappen te doen en dus glutenvrij te eten. Bij sommige natuur- en reformwinkels kun je met de artikelcode en het merk producten bestellen die ze niet verkopen.

Nederlandse Coeliakie Vereniging
Er zijn regelmatig glutenvrije markten door het hele land, als je lid bent van de Nederlandse Coeliakie Vereniging (NCV) heb je daar gratis toegang. Op de markten kun je proeven, er zijn vaak aanbiedingen en je kunt inkopen doen op één plek in plaats van alle verschillende winkels af gaan. Ben je lid van de NCV, dan krijg je ook een ledenpas en kwartaalblad. Met de ledenpas kun je bij (web)winkels korting krijgen op producten. In het blad staan veel acties, informatie en aanbiedingen.

Glutenvrije avondmaaltijd eten

Glutenvrije producten zijn over het algemeen (helaas) wel duurder dan gewone producten. Bij sommige zorgverzekeringen kun je aangeven dat je coeliakie hebt en dan kun je bepaalde dingen declareren. Ook bij de belastingaangifte kun je bij specifieke zorgkosten aangeven dat je een glutenvrij dieet moet volgen. Vaak is zelf bakken, bijvoorbeeld koekjes en gebak, goedkoper dan kopen en ook nog lekkerder. Op internet zijn heel veel recepten te vinden en er zijn ook een aantal glutenvrije kookboeken. Ook die hoeven niet duur te zijn, bij Lidl verkopen ze soms kookboeken en bij de Action kun je glutenvrije kookboeken vinden.

Daarnaast kun je ervoor kiezen om (goedkopere) producten uit te proberen, bijvoorbeeld sommige coeliakiepatienten kunnen zonder problemen gerstemoutextract of tarwezetmeel eten. De granen zijn zo bewerkt dat de gluten er vrijwel helemaal uit zijn. Het verschilt per persoon of je dit wel of niet kunt eten.

Glutenvrij brood

Brood vervangen?
Als je coeliakie hebt, zul je iets moeten verzinnen om de broodmaaltijden te vervangen. Je kunt dit vervangen door, uiteraard glutenvrije, salades of alleen een zuivelproduct zoals yoghurt. Een logische vervanging is glutenvrij brood, dit is alleen makkelijker gezegd dan gedaan. Gluten zorgt onder andere voor de elasticiteit en stevigheid in brood, als je dit er dus uit moet halen moet je het door iets vervangen. Een echte vervanger voor gluten is er (nog) niet. Het is dus experimenteren of informatie winnen bij medepatiënten.

Kant-en-klaar
Een andere oplossing is kant-en-klaar brood in de winkel kopen. Het is wel vaak zo dat kant-en-klaar brood wat duurder is dan zelf bakken, erg droog is en weinig smaak heeft, maar het is uiteraard het te proberen. Per persoon zal het verschillen welk brood het lekkerst smaakt, ook zul je moeten wennen aan de nieuwe broodstructuur. Het wordt (hopelijk) vanzelf lekkerder.

Heb ik coeliakie?

Als je denkt dat je coeliakie hebt, kun je langs de huisarts gaan. Of de huisarts gelijk onderzoek doet naar coeliakie is niet te zeggen. Er zijn namelijk heel veel klachten van coeliakie die ook bij andere darmaandoeningen veel voorkomende klachten zijn. Als je wel een onderzoek naar coeliakie krijgt, wordt er bloed geprikt. Er wordt gekeken of er in je bloed antistoffen tegen gluten gevonden worden. Als die er zijn, moet je naar het ziekenhuis voor een darmbiopsie. Bij een darmbiopsie wordt er via je mond een buisje naar je dunne darm gebracht. Een kleine tang, wat uit het buisje komt, neemt ‘hapjes’ uit je darmwand. Die stukjes uit de darmwand worden onderzocht, als er geen darmvlokken te vinden zijn of ze zijn beschadigd dan is er met zekerheid te zeggen dat je coeliakie hebt.
Een darmbiopsie duurt niet lang, maar het is geen fijn onderzoek. Je kunt een roesje of verdoving krijgen. Kinderen kunnen een volledige narcose krijgen. Of je wel of geen verdoving krijgt moet je bespreken met je arts.
Er zijn testen te koop waarmee je zelf kunt testen of je coeliakie hebt, dit wordt afgeraden. Het schijnt niet helemaal zeker te zijn en aangezien een glutenvrij dieet niet makkelijk is, is het zonde als je het voor niks zou doen.

Wacht met een glutenvrij dieet!
Het is wel heel belangrijk om niet met het dieet te beginnen voor alle onderzoeken afgerond zijn. Als je bijvoorbeeld voor de biopsie begint met het dieet, is het mogelijk dat je darmen al gedeeltelijk zijn hersteld en dat het niet meer goed zichtbaar is of je wel of geen coeliakie hebt. Daarbij hetzelfde wat al eerder genoemd staat, als je het dieet volgt zonder dat je intolerant bent voor gluten is het zonde van de moeite, het geld en je tijd.

Diagnose is gesteld
Als je inderdaad coeliakie hebt, kom je in behandeling bij een maag-darm-leverarts. Van deze arts hoor je ook de uitslag van de darmbiopsie en krijg je de eerste informatie en tips mee. Vaak wordt je doorverwezen naar een diëtiste, voor sommige mensen erg nuttig maar veel informatie is ook op internet te vinden tegenwoordig. De eerste periode is het wellicht vaker, maar daarna kom je jaarlijks terug bij de mdl-arts. Door middel van een bloedonderzoek worden je waarden bekeken, onder andere je antistoffen tegen gluten, maar ook bijvoorbeeld je vitamine D. Veel patiënten hebben een vitamine D tekort en moeten bijvoorbeeld voedingssupplementen slikken. Als je voedingsupplementen (of andere medicijnen) slikt of gaat slikken, let dan op of er geen gluten inzitten. Dit is regelmatig wel het geval, vooral bij vitamine D supplementen. Ook wordt er eens in de aantal jaren een botscan gemaakt om te kijken of jouw botten (nog) niet ontkalkt zijn.